Tzv. „event“ industrija, koja uključuje festivale, konferencije, izložbe, sportske, kulturne i razne druge manifestacije, se jako brzo razvija i postaje sve složenija i uticajnija na kongresni i poslovni turizam, kao i na turizam, generalno.
Uticaj države i korporacija je sve veći i potrebno je uskladiti i zadovoljiti širi spektar potreba i ciljeva različitih stejkholdera.
Sportske, muzičke i kulturne manifestacije sa međunarodnim učešćem imaju jako veliki uticaj na samu destinaciju u kojoj se održavaju i predstavljaju svakako najbolji način za njen marketing i promociju.
Što događaj ima širi opseg i značaj, veći procenat međunarodnog učešća i uključenost svetski i regionalno poznatih ličnosti, to je i zainteresovanost svetskih medija za njega veća, a samim tim i promocija same destinacije, njene kulture i običaja, ali i ekonomije i privrede.
Zato prilikom organizacije velikih manifestacija i festivala uticaj države i relevantnih asocijacija i korporacija je jako veliki i prisutan u svakoj etapi njene realizacije i pripreme.
Promocija destinacije se vrši pre održavanja samog događaja, kada traju najave i pripreme za isti, tokom događaja, kada se vrši izveštavanje i reportaže sa lica mesta, i nakon događaja, kada svi učesnici i posmatrači svoje utiske ponesu sa sobom i podele ih sa svojim prijateljima, porodicom, kolegama.
Kada uzmemo u obzir postojanje i ogromnu popularnost socijalnih mreza kao što su Facebook, Twiter, LinkedIn isl., moramo imati u vidu da se utisci svakog učesnika manifestacije mogu preneti u sekundi stotinama njegovih prijatelja i poznanika. Takav način širenja informacija i kreiranja mišljenja ima sve veći uticaj, koji nikako ne sme da se zanemari.
Razvoj turizma, popularizovanje destinacije, popunjavanje kapaciteta i angažovanje/zapošljavanje radne snage su primarne koristi koje manifestacija odnosno, festival može da obezbedi i zato ima primetnu ulogu u ekonomiji jedne zemlje.
Festivali kao proizvod
“Manifestacija ili događaj je specifičan proizvod, jer se održava samo jednom godišnje i ima neobično jak uticaj na kreiranje imidža o nekoj destinaciji. Pored značaja koje manifestacija ima u smislu širenja pozitivnih vibracija o zemlji, ona ima i ekonomsku funkciju, a to je povećana potrošnja turista i stvaranje novih radnih mesta. Da bi postali deo turističke ponude neke destinacije, manifestacija, mora da privlači učesnike i posmatrače koji nisu deo lokalne zajednice. Turisti vezani uz događaje čine najširu populaciju, pri čemu im poseta konkretnom događaju predstavlja ili kratki odmor ili treći odmor u godini” – Aleksandar Šuša, Turistička Organizacija Srbije.
Festival je manifestacija koju obično organizuje lokalna zajednica, a koja služi za ispunjenje konkretnih potreba, kao i za zabavu. Postoji veliki broj festivala u svetu. Iako mnogi od njih imaju korene u religiji, ostali imaju sezonski karakter ili izvesni kulturni značaj. I neke od institucija organizuju sopstvene festivale (koji se često nazivaju “fest”) da bi obeležile značajne događaje svoje istorije. Oni mogu biti dan osnivanja institucija ili drugi događaj koje odaberu za periodično obeležavanje i to obično na godišnjem nivou.
Postoji širok spektar festivala: verskih, istorijskih, muzičkih, sportskih, umetničkih, filmskih, zabavnih, itd. Odabraćemo neke od njih i objasniti o čemu se radi.
Festival piva je organizovani događaj tokom kojeg su dostupne razne vrste piva (a neretko i druga alkoholna pića) za degustaciju i kupovinu. Festivali piva se održavaju u značajnom broju zemalja.
Neki od najpoznatijih festivala piva su festivali piva u Nemačkoj. Najveći svetski festival piva na svetu je Oktoberfest u Nemačkoj. Drugi najveći festival piva u Nemačkoj, a verovatno i u Evropi jeste Cannstatter Volksfest u Štutgartu. Veliki britanski festival piva se održava svake godine u avgustu u Londonu. “GBBF”, kako ga zovu, održan je po prvi put 1977. godine, a poseta je brojala preko 66,000 ljudi 2006. godine sa 350.000 pinti (oko 200.000 l)piva popijenih za pet dana festivala.
Ostali festivali piva se održavaju u Beogradu, u Srbiji – Belgrade Beer Fest, koji se održava svakog avgusta u parku Ušće, zatim u Braşovu, u Rumuniji, veliki festival piva se održava svake godine u oktobru, pa u Karlovcu, u Hrvatskoj, Dani piva, u trajanju od 10 dana počev od poslednjeg petka u avgustu, potom u Kragujevcu u Srbiji, Šumadija Beer Open, svake godine u junu i u Prilepu, u Makedoniji, Фестивал на пивото, koji se održava svake godine u avgustu.
Filmski festival predstavlja organizovano, prošireno prikazivanje filmova u jednom ili više bioskopa odnosno mesta projekcija, obično na jednoj lokaciji. Filmovi mogu biti novijeg datuma a, zavisno od fokusa pojedinačnog festivala, može obuhvatiti i stranu produkciju, kao i filmove iz domaće produkcije organizatora festivala.
Dešava se i da je fokus na konkretnom filmskom umetniku ili žanru (npr. film noir) odnosno temi (npr. gej i lezbijski filmski festivali). Izvestan broj filmskih festivala je specijalizovan za kratki film, a svaki je definisano maksimalnu dužinu. Filmski festivali se obično održavaju na godišnjem nivou.
Najznačajniji filmski festivali se održavaju u Kanu, Veneciji, Torontu, Berlinu, Šangaju, Moskvi, San Sebastijanu, Montrealu, Lokarnu (od 2002. godine), Karlovim Varima, Mar del Plati, Kairu i Tokiju.
Muzički festival je muzički orijentisan festival koji često ima za temu muzički žanr, nacionalnost ili lokalne muzičare. Obično se održavaju na otvorenom, a neretko sadrže i druge atrakcije kao što su aparati sa hranom i robom, izvođačke umetnosti i društvene aktivnosti. Pitijske igre u Delfima obuhvataju muzička izvođenja, a najverovatnije su i jedan od najranijih poznatih festivala.
Mnogi festivali se održavaju na godišnjem nivou, ili u nekom drugom intervalu, dok se neki, kao i većina rok-festivala održavaju samo jednom. Neki festivali su profitnog karaktera, drugi se pak organizuju iz konkretnog razloga.
Još jedna vrsta muzičkih festivala se odnosi na festivale obrazovnog karaktera, koje jednom godišnje organizuju lokalne zajednice, na regionalnom ili nacionalnom nivou, kao promovisanje muzičara amatera svih starosnih grupa i nivoa uspešnosti.
Dok kandidati izvode primpremljena dela pred publikom koja okuplja druge takmičare, osnovna karakteristika ove vrste festivala jeste da svaki učesnik dobije usmenu ili pismenu povratnu informaciju, na tom mestu i u tom trenutku, od visoko-stručnog i profesionalnog žirija – nekog koga inače verovatno ne bi sreli. Obično dobiju i svedočanstvo, zavisno od uspeha, a neki dobiju i nagrade. Element konkurencije je često u drugom planu, pošto je važno da učesnici uče jedni od drugih. Takvi festivali imaju za cilj da pruže prijateljsku platformu podrške muzičarima da uzmu učešća u radosti muzičkog stvaralaštva.
Najveći svetski muzički festival je Summerfest (24. jun-4.jul 2010.) – 11 dana, 11 bina, preko 800 bendova, koji se održava svake godine u Milvokiju, država Viskonsin. Svake godine ovaj festival poseti između 800.000 i 1.000.000 ljudi.
Multi-sportski događaj je organizovani sportski događaj, koji često traje više dana, a obuhvata takmičenja u različitim sportovima između organizovanih sportskih timova (uglavnom) iz nacionalnih država. Prvi najveći savremeni multi-sportski događajod međunarodnog značaja su moderne Olimpijske igre.
Mnogi regionalni multi-sportski događaji su se održavali od tada, a po uzoru na Olimpijske igre. Mnogi od njih imaju istu strukturu u osnovi. OI se održavaju u intervalu od nekoliko godina u samom „gradu domaćinu“ i u njegovoj okolini, a grad se bira za svake nove OI. Države šalju reprezentacije na sva takmičenja, koje okupljaju sportiste u raznim vrstama pojedinačnih i timskih sportova. Sportisti i u pojedinačnim i u timskim sportovima dobijaju zlatne, srebrne i bronzane medalje za prvo, drugo, odnosno treće mesto. OI se održavaju svake četiri godine, a neke su i takmičenja na godišnjem nivou.