Sarajevo je jedinstveno mesto na svetu gde je za samo nekoliko sati moguće uroniti u atmosferu grada, skijati na obližnjim planinama ili posetiti obalu neke od sarajevskih reka.

Grad je okružen pravim olimpijskim planinama, kao što su: Jahorina, Bjelašnica, Igman, Treskavica i Trebević, koje su udaljene 20 minuta vožnje od centra grada, a koje su posebno tokom zimskih meseci omiljena izletišta Sarajlija i turista iz celog sveta.

Trenutno je Sarajevo, kao glavni grad Bosne i Hercegovine, jedan od gradova koji najbrže raste u jugoistočnoj Evropi. Grad sadrži brojne poslovne centre, kulturne i edukativne institucije, a speleološki, eko i spa turizam su samo neki vidovi turizma za koje ovaj multikulturalan grad ima uslove.

Kao jedna od najzanimljivijih i značajnijih opština sarajevskog kantona, svakako se može izdvojiti  Ilidža, smeštena u podnožju planine Igman, koja poseduje veoma značajnu građevinu iz antičkog perioda (2.400 – 2.000 godine p.n.e.), za koju su arheološka istraživanja navela na zaključak da je građevina prvobitno sagrađena u funkciji spa centra (banje) za rimsku vojsku. Ovi termalni izvori sada se koriste za lečenje reumatičnih i mišićnih (muskulaturnih) oboljenja. Ilidža predstavlja zelenu oazu Sarajeva, mesto poznato kao lek za telo i dušu (iladž – onaj koji leči) i prvo naseljeno područje u sarajevskoj regiji. Danas Ilidža ima savremeni banjski i rekreativno-kupališni kompleks, hotele, brojne sportske terene, biciklističke staze i staze za šetnju.

Severno od Sarajeva se nalazi i najfascinantnija speleološka struktura – Bijambarska pećina. Pećina sadrži tri glavne pećine koje su otvorene za javnost.

Sarajevo je u narodu poznat i kao grad na reci Miljacki. Obale Miljacke premošćuju mostovi iz doba Austro-Ugarske vladavine: Ajfelov most, Čobanija most, Ćumurija most, kao i savremeni mostovi: Most Skenderija, Drvenija most, Latinska ćuprija, Most Suade i Olge, Most malezijsko-bosanskohercegovačkog prijateljstva. Iz doba Osmanskog carstva potiču najstariji mostovi u Sarajevu: stari Rimski most (nedaleko od Sarajeva), Kozija ćuprija, Šeher-Ćehajina ćuprija i Careva ćuprija u starom delu grada. Neki od sarajevskih mostova su isključivo pešački.

Pored mostova, deo Sarajeva obiluje i arhitektonskim ostvarenjima iz osmanskog doba, među kojima su brojne potkupolne džamije, konaci, hanovi i bezistani.

U neposrednoj blizini grada nalazi se i izvorište reke Bosne, sa popularnim izletištem Sarajlija – Vrelom Bosne. Ovaj spomenik prirode je najatraktivnije izvorište pitke vode u Evropi. Iz oko 60 kraških vrela na ovom području nastaje reka Bosna, po kojoj je i zemlja dobila ime. Izvorište Vrela je još za vreme Austro-Ugarske uređeno kao park. Rukavci i obale premošteni su mostićima, da bi se u svaki deo moglo stići stazama i puteljcima. Aleja platana i kestenova vodi do istinskog prirodnog raja, bogatog potočićima i jezercima, ispresecanog malim drvenim mostovima. To je divno mesto za opuštanje, naročito ako se do njega dolazi vožnjom u fijakeru.

Ovaj grad se može pohvaliti dobro očuvanim starim trgovačkim delom grada – Baščaršijom, koja je nastala u periodu osmanske vladavine u Bosni i Hercegovini.

Baščaršija je stara sarajevska čaršija, istorijski i kulturni centar grada. Izgrađena sredinom 15. veka, a smatra se da ju je osnovao turski namesnik Isa-beg Isaković kada i Sarajevo, kao središte Osmanske vlasti.

Naziv Baščaršija potiče od turske reči „baš”, što znači glavna i reči čaršija – koja predstavlja deo grada, gotovo uvek u samom centru, tako da bi Baščaršija značilo „glavna čaršija”, odnosno „glavno središte grada”, ili jednostavno „centar grada“. Na Baščaršiji se nalazi nekoliko važnih istorijskih objekata poput Gazi Husref-begove džamije  i sahat-kule, a danas je Baščaršija glavna turistička atrakcija grada Sarajeva.

Baščaršija je poznata po velikom broju zanatskih delatnosti. U drugoj polovini 16. veka, ovde je postojalo 80 raznih vrsta zanata. I sama čaršija je bila podeljena po ovim zanatima, tako da su u svakoj ulici bili dućani za jedan ili više srodnih zanata (npr. ulice Kovači, Kazandžiluk, Sarači). U ovom periodu izgrađen je čitav niz trgovačkih objekata, poput bezistana, hanova, i karavan – saraja. Upravo dušu Baščaršije čine njeni dućani. Ovde se i danas mogu videti zanatlije koje se trude da sačuvaju tradicuju i prenesu je na mlađe generacije.

Svake godine, grad na reci Miljacki je domaćin niza kulturnih festivala međunarodnog karaktera, među kojima su najznačajniji: Sarajevski filmski festival (SFF), Sarajevski jazz festival, letnji kulturni festival „Baščaršijske noći”, teatarski festival novih produkcija „MESS”, „Sarajevska zima” i „Svjetski televizijski festival orijentalne muzike”.

* Sarajevo je grad sa jednim od najstarijih sistema za snabdevanje vodom u Evropi. Sistem je sagrađen tokom osmanskog perioda vakufom jednog od najvećih namesnika Sarajeva – Gazi Husrev-bega. To je bio 7 kilometara dugačak razgranati sistem, koji je kasnije upotrijebljen kao osnova za moderni vodovod.

* Postoji staro verovanje u narodu da će se, ko god se napije vode sa česme u blizini Gazi Husrev-begove džamije, vratiti u Sarajevo.

* Sarajevo je bilo svedok vožnji prvog električnog tramvaja u Evropi. U pitanju je bila tramvajska test-linija iz Beča! Voz je uveden ubrzo nakon austro-ugarske okupacije.

* Sarajevo je prvi grad na socijalističkom tlu koji je bio domaćin olimpijskih igara!

* Sarajevo je dobilo zlatnu medalju za gostoljubivost. To je jednostavno osobina grada.

SIMBOLI SARAJEVA

Postoji nekoliko istorijskih činjenica po kojima je Sarajevo prepoznatljivo u svetu. One predstavljaju simbole Sarajeva:

1. Četiri veroispovesti na 50 m² – Sarajevo je mesto gde se susreću i ukrštaju  tri svetske monoteističke religije: islam, hrišćanstvo i judaizam. To je jedini grad, pored Jerusalima, gde se na malom prostoru, udaljene jedna od druge, mogu naći džamija, pravoslavna i katolička crkva i sinagoga.

2. Atentat na Franca Ferdinanda, austro-ugarskog prestolonaslednika – Član tajne organizacije Mlada Bosna, Gavrilo Princip, 28. juna 1914. godine izvršio je atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju. Atentat na austro-ugarskog naslednika trona, predstavljao je povod za početak Prvog svetskog rata. Danas se  na uglu ulice gde se dogodio atentat, nalazi muzej Sarajevo 1878 – 1918. U muzeju su izloženi brojni artefakti koji datiraju iz vremena austro-ugarske vladavine.

3. XIV Zimske olimpijske igre – Godine 1984, Sarajevo je izabrano da bude domaćin XIV Zimskih olimpijskih igara. Planine – Jahorina, Bjelašnica, Igman i Trebević i gostoljubivost i sportski duh Sarajlija, učinili su olimpijske igre nezaboravnim događajem. Na njima je učestvovalo 49 država i preko hiljadu učesnika.

4. Rat 1992 – 1995. – Savremeni period je na Balkan doneo ratne konflikte i razaranje Sarajeva. Ipak, duh Sarajeva nije uništen ni pod opsadom. Duh otpora i preživljavanja iskazivan je kroz veliki broj festivala, pozorišnih predstava, umetničkih izložbi, muzičkih događaja i literarnih susreta koji su pružali novu nadu i postavili temelje za budući razvoj. Prve klasične, pozorišne predstave u gradu održavale su se u Despića kući, pa se ovaj objekat može smatrati pretečom savremenog pozorišta u Sarajevu. Danas je tu smešten Muzej književnosti i pozorišne umetnosti.

Zanimljive činjenice koje čine Sarajevo

Ono po čemu je Sarajevo poznat grad širom sveta, osim istorijskog i kulturnog nasleđa, dobre hrane, iznad svega nezaobilaznog sarajevskog ćevapa, svakako je i nacionalno piće Bosanaca i Hercegovaca – kafa. Kafu su u zemlju donele Osmanlije, a prava bosanska kafa (kahva ili kava) se tradicionalno priprema i poslužuje u posebnom posuđu – džezvama i fildžanima.

Koliko je kafa za Bosance značajna, svedoči i činjenica da su imenovali vrste kafe prema prilici u kojoj se ona pije. Neke od vrsta su navedene u nastavku:

Kafa razgalica – prva jutarnja kafa;

Kafa razgovoruša – nešto kasnija jutarnja kafa, koja se pije u društvu i uz razgovor;

Kafa sikteruša – poslužuje se gostima na kraju zajedničko provedenog dana, kasnije po podne i zapravo je učtiv znak da je vreme da se društvo raziđe.

Ukoliko posetioci Sarajeva žele da sami sebi obezbede hranu, a ne da ručavaju po obližnjim restoranima, običaj je da se na gradskim pijacama proba hrana bez ikakve obaveze da je „degustatori” i kupe. Na raspolaganju je širok izbor domaćih sireva, suhomesnatih proizvoda, a prodavači će biti više nego srećni da pohvale kvalitet njihovih proizvoda. Dozvoljeno je i cenkanje.

U Sarajevu, gradu bogate istorije i novog vremena ispunjenog provodom i uživanjem, sve počinje i završava sa dobrom hranom. Posle posete ovom gradu postoji mogućnost da se osim punog želuca s putovanja vratite i s majcom na kojoj stoji natpis „Čevapčići, Čevapčići, Čevapčići”.

S.J.